بررسی دانش و نگرش مدیران و کارکنان بیمارستان به اعتباربخشی تابنده صادقی نجمه غالمحسینی هادی خوشاب سید حمید سید باقری مهدی کرمی عصمت نوحی سکینه سبزواری چکیده مقدمه: یکی از شیوههای ارزشیابی بیمارستانهای کشور استفاده از استاندارهای ملی اعتباربخشی است که توجه به آن موجب افزایش ایمنی بیمار و ارتقای کیفیت خدمات میشود. دانش و نگرش مثبت برای افراد دخیل در اجرای اعتباربخشی اعم از مدیران و پرسنل ضروری است. هدف: در این پژوهش میزان دانش و نگرش مدیران و کارکنان بیمارستانهای با درجات مختلف اعتباربخشی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان نسبت به اعتبار بخشی مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روشها: این پژوهش از نوع توصیفی مقطعی است که در سال 1394 انجام شده است. بهمنظور جمعآوری اطالعات از پرسشنامه اصالحشده اعظمی و همکاران استفاده شد. ۹۲ نفر از مدیران و کارکنان بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان با حداقل یک سال سابقه کار به روش نمونهگیری تصادفی طبقهبندیشده در این مطالعه شرکت کردند. تجزیهوتحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS نسخه 16 و آزمونهای آماری تیتست و آنوا صورت گرفت. يافتهها: بیشترین گروه شرکتکننده در این پژوهش پرستاران )%45/7( و کمترین را کارکنان اداری )%20/7( تشکیل میدادند. میانگین نمره دانش و نگرش در گروه مدیران برای بیمارستانهایی که موفق به اخذ رتبه قبولی شده بودند به ترتیب 37/11±3/14 و 49/61±6/12 و برای بیمارستانهای ناموفق به ترتیب 32/94±3/61 و 38/22±8/02 بود. آزمون تیتست اختالف معنیدار آماری را بین نمرات دانش و نگرش مدیران دو بیمارستان نشان داد )0/05<P(. همچنین در مقایسهی میانگین نمره دانش و نگرش در گروه پرستاران برای بیمارستانهای موفق و ناموفق تفاوت نمره دانش معنیدار )0/05 <P( و این تفاوت برای نمره نگرش معنیدارنبود )0/05 >P(. همین مقایسه برای کارکنان اداری بیمارستانهای موفق و ناموفق نیز انجام شد و اختالف معنیدار آماری بین نمرات دانش و نگرش کارکنان اداری مشاهده نشد )0/05>P(. تابنده صادقی استادیار گروه پرستاری کودکان دانشکده پرستاری و مامایی مرکز تحقیقات بیماریهای غیرواگیر دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان رفسنجان ایران نجمه غالمحسینی مربی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان رفسنجان ایران هادی خوشاب دانشجوی دکتری پرستاری عضو هیئتعلمی دانشکده پرستاری و مامایی حضرت زینب)س( دانشگاه علوم پزشکی بم بم ایران مؤلف مسؤول: سید حمید سید باقری دانشجوی دکتری پرستاری گروه پرستاری کودکان دانشکده پرستاری و مامایی مرکز تحقیقات بیماریهای غیرواگیر دانشگاه علوم پزشکیرفسنجان رفسنجان ایران آدرس: hamidsiba@rums.ac.ir مهدی کرمی کارشناسی ارشد مدیریت دولتی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان رفسنجان ایران عصمت نوحی استادیار گروه داخلی جراحی دانشکده پرستاری و مامایی رازی دانشگاه علوم پزشکی کرمان کرمان ایران سکینه سبزواری استادیار گروه داخلی جراحی دانشکده پرستاری و مامایی رازی دانشگاه علوم پزشکی کرمان کرمان ایران نتيجهگيري: با توجه به اطالعات این گروه از کارمندان برای موفقیت در امر اعتباربخشی ضروری به نظر میرسد. الزم است از طریق آموزش اصولی فرهنگسازی مناسب میان مدیران و کارکنان مراکز بهمنظور تضمین اجرای صحیح اعتباربخشی صورت گیرد. کلمات کلیدی: دانش نگرش اعتباربخشی مدیران بیمارستان کارکنان بیمارستان سال پنجم دوره پنجم شماره دوم تابستان 1395
همکاران و صادقی تابنده مقدمه بدون درمان و بهداشت نظام جمله از نظامی هر در توسعه و رشد اساسی و الزم ابزار و مفاهیم فاقد کارآمد ارزشیابی سیستم یک در فن اوری سریع رشد است) 1 (. نظام آن اهداف تحقق برای مدیریت برای نوین رویکردی اتخاذ ضرورت پزشکی جنبههای بینالمللی استانداردهای براساس بهداشتی و درمانی سازمانهای از استفاده که است داده نشان جهانی تجربیات میطلبد) 2 (. را شد) 3 (. خواهد کیفیت ارتقای موجب خدمات ارائه در استاندارد بهداشتی سازمانهای در ایمنی و کیفیت ارتقای شیوههای از یکی بهبود کیفیت مداوم بهبود بر که است اعتباربخشی درمانی بهداشتی خدمات کیفیت تشریح برای کارکنان و بیمار امنیت ارزیابی مکانیسم یک بهعنوان اعتباربخشی دارد) 4 (. تأکید درمانی انطباق راه از را بهداشتی مراقبت سازمانهای عملکرد که خارجی رد طراحیشده قبل از و استانداردشده هدفگذاریهای با آنها ارتقاء عملکرد سطوح حداقل حفظ بجای کیفیت مستمر بهبود در که است فرایندی واقع در است) 5 (. شده تعریف میبخشد متخصص افراد نظر از استفاده با مستقل سازمان یک آن جریان انجام به نسبت تعیینشده پیش از و مدون استانداردهای براساس در و نموده اقدام موردنظر حوزه در سازمان واحدهای ارزشیابی مینماید) 6 (. تصمیمگیری آنها به اجرایی صالحیت اعطای مورد مراکز ارزشیابی برای برنامههایی پیش سالهای از ایران در که انتقاداتی دنبال به که است داشته وجود درمانی بهداشتی تمرکز ازجمله بیمارستانها ارزشیابی نحوه و ضوابط به نسبت نتایج به نسبت آنها بیتوجهی و ساختار بر استانداردها این و میشد بیان ارزیابان بیطرفی عدم نیز و درمان اثربخشی و در بازنگری ایده اعتباربخشی جهانی برنامههای به اقتباس نیز 1389 سال در و گرفت شکل کشور ارزیابی سیستم و استانداردها ابالغ بیمارستان اعتباربخشی استانداردهای کتاب نهایی نسخه بیمارستانها ارزشیابی مرسوم روش جایگزین گردید مقرر و شد پیادهسازی فرصت شد قرار بیمهگر سازمانهای توافق با لذا شود دوره اولین و شود داده بیمارستانها به مذکور استانداردهای از ملی اعتباربخشی استانداردهای براساس بیمارستانها ارزشیابی پس انجامید) 7 (. طول به 1392 سال اواسط تا 1391 سال اواخر بیمارستانها ارزشیابی دوم دور اصالحات و تغییرات یکسری از شد. اجرا 1394 سال در اعتباربخشی استانداردهای براساس 3( درجه و 2 درجه درجهیک عالی )درجه بیمارستان درجه اعتباربخشی و نظارت دفتر توسط که قراردادی نمرات براساس از بسیاری میگردد) 8 (. تعیین است شده تعریف درمان امور اختیاری یا اجباری بهصورت مختلف کشورهای در بیمارستانها انتظار و میگیرند قرار ارزیابی مورد اعتباربخشی استانداردهای با و مراقبت کیفیت افزایش باعث بیمارستانها اعتباربخشی میرود علوم دانشگاههای در اکنون روند این البته گردد) 7 (. بیماران رضایت مقصد دانشگاه از که داخلی ارزیابان بهوسیله کشور سراسر پزشکی انتخاب با دانشگاهها سایر از که کشوری ارشد ارزیابان و هستند اول سال در میگیرد. صورت میشوند معرفی بهداشت وزارت مقاومتهای و بود راه سر عدیدهای مشکالت اعتباربخشی اجرای سوم سال اتمام آستانه در اکنون و میگرفت صورت زیادی است. پیشگرفته در مناسبی اصالحات با را خود راه اعتباربخشی استفاده اعتباربخشی استانداردهای از توسعهیافته کشورهای در اعتباربخشی اثرات زمینه در ناچیزی مطالعات بااینوجود کردهاند است) 8 ( گرفته انجام درمانی و بهداشتی خدمات ارائه در محدودیتهای دارای زمینه این در موجود مطالعات همچنین دادهها جمعآوری جهت معتبر ابزار بهکارگیری زمینه در بسیار شواهد بنابراین 10(. میباشد) 9, اعتباربخشی ارزیابی روش نیز و میگردد کیفیت بهبود موجب اعتباربخشی اینکه درباره قطعی مزایای بیانکننده نيز مطالعاتی اینوجود با ندارد) 11 (. وجود هستند) 15-12 (. درمانی بهداشتی خدمات ارائه در اعتباربخشی مطرحشده مطالعات در اعتباربخشی مورد در مختلفی دیدگاههای دلیل به اعتباربخشی که است آمده مطالعهای در مثال است نابودی و خستگی به منجر روزمره فعالیتهای به توجه عدم اجرای سابقه ازآنجاییکه میشود) 16 (. کاری فعالیتهای با ابتدا در نیست چندان ایران بیمارستانهای در اعتباربخشی صورت مطالعات در بود. روبرو محدودیتهایی و موانع مقاومتها موافق ایران در اعتباربخشی اجرای با مدیران اکثر ایران در گرفته افزایش و خدمات کیفیت بهبود جهت راهکاری را آن و بودند دانش و آگاهی اما کردهاند) 17 ( بیان کارکنان و بیماران رضایت باید بیمارستانی مسؤولین بنابراین داشتند آن به نسبت پایینی پژوهش نتایج براساس باشند. داشته مسئله این به ویژهای توجه اجرای در موفقیت جهت اولیه الزامات از یکی چپمن و فرانک مدیران توانمندسازی بهداشتی و درمانی مراکز در اعتباربخشی در مشکل دیگر مطالعهای در میباشد) 18 (. مرکز آن کارکنان و روند از کارکنان آگاهی عدم دقیق و شفاف استراتژی یک تعیین عدم و کارشناسان سیستمیک دید نداشتن و پروسه انجام دالیل و پروسه قسمتهای از برخی به اندازه بیشاز تأکید و کافی توجه اعتباربخشی فعلی ضعف نقاط ازجمله شخصی سالیق به توجه با پژوهشگران تجربیات است) 19 (. شده دانسته بیمارستانها 1395 تابستان دوم شماره پنجم دوره پنجم سال پرستاري مديريت فصلنامه 10
اعتباربخشی به بیمارستان کارکنان و مدیران نگرش و دانش است آن از حاکی نیز اعتباربخشی کشوری ارشد ارزیاب بهعنوان اعتباربخشی که دارند باور درمانی کارکنان از زیادی تعداد که ندارد. بیمار و کار کیفیت به توجهی هیچ و است کاغذبازی فقط میشود باعث اعتباربخشی که بودند معتقد سرپرستاران برخی و شوند. مشغول مستندات جمعآوری به و شده جدا بیمار بالین از درمانی مراکز ارزشیابی اداره سرپرست سؤاالت این جوابیه در البته به که آید نظر به اول سال در شاید که است آورده بهداشت وزارت که دارد وجود اعتقاد این ولی هستیم مستندات جمعآوری دنبال در و درآیند عملیاتی شکل به تماما مستندات این آینده سال از به تماما تلقی طرز این کنند) 20 (. پیدا اجرایی جنبه بیماران بالین ایجاد کارکنان در کافی نگرش و دانش که برمیگردد مسئله این نگرش و دانش عنوان تحت مطالعهای رابطه این در است. نشده و تبریز پزشکی علوم دانشگاههای آموزشی بیمارستانهای مدیران نشان مطالعه این که است انجامشده اعتباربخشی مورد در اردبیل داشتند) 17 (. پایینی دانش و آگاهی شرکتکنندگان %63 داد موانع و زیرساختها»بررسی در )1392( همکاران و اعظمی اجرای جهت شرقی آذربایجان استان بیمارستانهای موجود نشان بیمارستانها«مدیران دیدگاه از اعتباربخشی اثربخش و هستند موافق اعتباربخشی اجرای با مدیران درصد 76 که دادند رضایت افزایش و خدمات بهبود سبب آن اجرای که دارند اعتقاد نیز شرکتکنندگان درصد 50 خواهدگردید. وکارکنان بیماران و ندارند اعتباربخشی مفاهیم با کافی آشنایی که کردند بیان مهارت مدیران تعهد )منابع را الزم آمادگی آنها بیمارستانهای عقیده به ندارند) 17 (. اعتباربخشی اجرای برای کارکنان( دانش و در بسترسازی به نیاز ایران در اعتباربخشی اجرای صاحبنظران سطح در است الزم اعتباربخشی اجرای برای دارد. زمینه این شفافسازی و شود داده آموزش اجرایی گروههای به وسیع نظامهای نقش گیرد. صورت سازمان کلی نگرش تغییر و اطالعات میگردد آشکار بیشتر زمانی سازمانی بهبود و تعالی در ارزیابی برنامهریزی تحوالت انجام بر سازمان نیروهای اراده و عزم که بیمارستانهای از یکی اینکه به توجه با باشد) 21 (. استوار شده ولی بود درجهیک حائز اعتباربخشی اجرای از قبل که رفسنجان خود قبلی رتبه اخذ به موفق کشوری اعتباربخشی اول دوره در موضوع و بود بررسی حال در مختلف جوانب از موضوع این نشد مطالعه این در نیز ردهها تمامی کارکنان و مدیران نگرش و دانش و نوپاست ایران در بیمارستانی اعتباربخشی چون شد. بررسی نشده انجام پژوهش این انجام زمان تا زمینه این در مطالعهای نمره و اعتباربخشی مختلف درجات بین ارتباط از رو این از بود در مطالعه این نیست. دست در اطالعی کارکنان نگرش و دانش برای شرایط مهیاکردن حال در بیمارستانها که شد انجام زمانی سال اعتباربخشی تنها و بودند دوم سال در اعتباربخشی انجام اول سال نواقص تکمیل حال در بیمارستانها و بود انجامشده اول و اعتباربخشی نمرات بین ارتباط بررسی پژوهش این هدف بودند. است. بیمارستانی مختلف ردههای کارکنان نگرش و دانش روشها و مواد تعيين بهمنظور كه است مقطعی توصيفي بررسي يك پژوهش اين تابع بیمارستان سه هر کارکنان و مدیران نگرش و دانش مقایسه و در اعتباربخشی متفاوت درجات با رفسنجان پزشکی علوم دانشگاه درمانی کارکنان و مدیران پژوهش جامعه شد. انجام 1394 سال رفسنجان پزشکی علوم دانشگاه بیمارستانهای غیردرمانی و داشتند. را فعلی سمت در کار سابقه سال یک حداقل که بودند نمونهای تک میانگین برآورد فرمول با مطالعه این در نمونه حجم ذیل نمونه حجم فرمول از مطالعه این در شد) 22 (. سنجیده شد. استفاده = = =118 و شد گرفته نظر در 0/05 آلفا ضریب و 0/18 d فرمول این در از جلوگیری جهت که آمد بدست نفر 118 موردنظر نمونه حجم در شد گرفته نظر در نفر تعداد 120 احتمالی نمونههای ریزش نمودند. تکمیل کامل رابهصورت پرسشنامه نفر 92 نهایت اصالحشده پرسشنامهاي از استفاده با نيز اطالعات جمعآوري پرسشنامه این گرفت. صورت )17( همکاران و اعظمی صابر و دانش به مربوط سؤاالت فردي ویژگیهای بخش سه شامل از که پرسشنامه اصالح از پس میباشد. نگرش با مرتبط سؤاالت پرسشنامه اولیه قالب پژوهشگران تجارب و متون مطالعه طریق پرسشنامهها این محتوی روایی جهت گردید. طراحی اصالحشده گرفت قرار بررسی مورد دانشگاه اعتباربخشی کارشناسان توسط در ایشان نظرات كنند. قضاوت اهداف با ابزار تناسب مورد در تا از حاصل ضریب همچنین گرفت. قرار مدنظر پرسشنامه بازبینی آمد. دست به 0/82 پایلوت مطالعه در پرسشنامه تکرارپذیری بدست 0/81 کرانباخ آلفا ضریب نیز مطالعه پایان در آن بر عالوه جهت مناسب پایایی و روایی از فوق پرسشنامه بنابراین آمد. برخوردار رفسنجان پزشکی علوم دانشگاه کارکنان در استفاده جنس سن شامل فردي ویژگیهای پرسشنامه این در است. اصلی ابزار پایایی و روایی اعظمی مطالعه در بود. شغل و کار سابقه 11 1395 تابستان دوم شماره پنجم دوره پنجم سال پرستاري مديريت فصلنامه
همکاران و صادقی تابنده هب =α 0/9 و شد انجام نیمهسازی دو و متخصصین نظرات توسط شد. استفاده سؤال 15 از نگرش سنجش جهت آوردند. دست با آن ارتباط و اعتباربخشی مورد در کارکنان نگرش سؤاالت این کاهش بیماران رضایتمندی خدمات کیفیت بیمارستان وجهه سؤاالت به پاسخدهی میسنجد. را بیماران ایمنی و هزینهها بیتأثیر امتیاز( )یک منفی تأثیر بهصورت ليكرت مقياس براساس زياد خيلي و امتياز( )4 زياد امتياز( )3 حدودي تا امتياز( )2 پرسشنامه این برای 60 تا 15 نمره محدوده شد. انجام امتياز( )5 بهعنوان زیر 37 ( )یعنی کل نمره %50 زیر که بود. متصور میتوان مثبت نگرش بهعنوان 37( )باالی باالتر و %50 از و منفی نگرش میگردد. تلقی این در شد. استفاده سؤال 16 از کارکنان دانش سنجش جهت اعتباربخشی تاریخچه و مفاهیم اهداف زیرساختها پرسشنامه دانش لیکرت مقیاس براساس پرسشنامه گرفت. قرار پرسش مورد حدودی تا امتیاز( )2 زیاد ) 3 امتیاز( زیاد خیلی بهصورت را آن امتیاز باالترین که میسنجد. امتیاز( )0 بیاطالع و امتیاز( )1 15 تا صفر امتیاز محدوده بود. صفر آن پایینترین و امتیاز 45 31 بین و متوسط دانش نمره تا 30 16 بین ضعیف دانش نمره شد. ارزیابی خوب دانش نمره 45 تا در پرسشنامه تکمیل بهصورت نيز اطالعات جمعآوري روش گرفتن نظر در با ابزار از دادهها استخراج جهت بود. کار محل حدودی تا )بیاطالعی نگرش و دانش سؤاالت از يك هر نمرات محاسبه عبارات جهت گرفتن نظر در با البته زیاد( خیلی زیاد دادهشده قرار پرسشنامه پایان در که بازی سؤال در گرديد. در آموزش به نیاز مورد در شد خواسته شرکتکنندگان از بود دادهها تحليل و تجزيه براي نمایند. اظهارنظر اعتباربخشی مورد توصيفي آماري آزمونهای و 16 ویرایش SPSS افزار نرم از دانش ميان ارتباط بررسي مورد در شد. استفاده استنباطي و آنوا و تست تی آماري آزمونهاي از فردي ویژگیهای و نگرش در شرکت برای شفاهی رضایت شرکتکنندگان از شد. استفاده شد. گرفته مطالعه يافتهها پژوهش اين در شركتكننده افراد اكثر حاصله نتايج براساس 23 بین شرکتکنندگان سنی محدوده بودند. نفر( )65 مؤنث سابقه محدوده بود. سني 36/8±7/2 سال ميانگين با سال 54 تا میانگین 12/9±8/1 با سال تا 30 1 بین پژوهش واحدهای کار مدیر نفر مطالعه 31 در شرکتکننده نفر 92 کل از آمد. بدست اداری امور مدیر بیمارستان مدیر بیمارستان رئیس بر مشتمل جانشینان و سرپرستاران بالینی و آموزشی سوپروایزرهای مترون بودند. اداری کارکنان از 19 نفر و پرستاری کادر نفر سرپرستار 42 است. آمده 1 شماره جدول در نمونهها دموگرافیکی مشخصات پرستاران مدیران نگرش و دانش نمره میانگین 2 شماره جدول در را خود ارزیابی قبلی رتبه که بیمارستانهایی در اداری کارکنان و به موفق که بیمارستانهایی با بودند کرده حفظ اعتباربخشی در تیتست آزمون در شدهاند. مقایسه باهم نشدهاند رتبه این حفظ دانش نمرات بین معنیداری اختالف که شد مشخص انجامشده )0/05<P(. دارد وجود بیمارستان دو مدیران بین در نگرش و دو پرستاران بین دانش نمره میانگین شد مشخص تی آزمون در خود قبلی نمره اخذ به موفق که بیمارستانهایی و موفق بیمارستان آزمون همین و )0/05<P( دارد معنیداری اختالف بودند نشده در )0/05>P(. نداد نشان را معنیداری اخالف نگرش نمره برای نگرش و دانش نمرات بین معنیداری اختالف هیچ تی آزمون موفق که بیمارستانهایی و موفق بیمارستانهای در اداری کارکنان )0/05>P(. نشد مشاهده بود نشده قبلی نمره اخذ به مدیران داد نشان مختلف گروههای دانش کل نمره میانگین همین داشتند. اعتباربخشی از خوبی دانش بیمارستانها کلیه گزارش متوسط حد در اداری کارکنان و پرستاران برای نمره نمره میانگین مقایسه در انجامشده تیتست آزمون براساس شد. مورد در معنیداری تفاوت فردی ویژگیهای برحسب دانش کل مقایسه برای نیز آنوا آزمون نشد. مشاهده جنس و سن متغیرهای نظر این از که شد استفاده کار سابقه با دانش کل نمره میانگین نشان را تفاوتی متفاوت کاری سابقه با مختلف گروههای نیز شماره 1 ( ندادند.)جدول گروه فقط داد نشان مختلف گروههای نگرش کل نمره میانگین برای و داشتند اعتباربخشی به نسبت مثبتی نگرش مدیران اعتباربخشی به نسبت منفی نگرش اداری کارکنان و پرستاران شغل با شرکتکنندگان نگرش کل نمره بین آمد. دست به آزمون در آمد) P>0/05 (. دست به معنیداری تفاوت ایشان برحسب نگرش کل نمره میانگین مقایسه در انجامشده تیتست و سن متغیرهای مورد در معنیداری تفاوت فردی ویژگیهای 20 سنی گروه شد مشخص آزمون این در شد. مشاهده جنس نسبت بهتری نگرش 41 تا 60 سنی گروه با مقایسه در ساله تا 40 این نگرش نمره میانگین مقایسه در و داشتند اعتباربخشی به جنسیت )0/05<P(. آمد دست به معنیداری اختالف گروه دو و بود تأثیرگذار بیمارستان مدیران و کارکنان نگرش نمره بر نیز لذا بودند. برخوردار آقایان به نسبت بهتری نگرش نمره از خانمها 1395 تابستان دوم شماره پنجم دوره پنجم سال پرستاري مديريت فصلنامه 12
دانش و نگرش مدیران و کارکنان بیمارستان به اعتباربخشی اختالف بین این دو گروه معنیدار به دست آمد )0/05<P(. در این مطالعه 37 نفر از شرکتکنندگان سابقه کار باالی 15 سال داشتند. آزمون آنوا برای مقایسه میانگین نمره کل دانش با سابقه کار استفاده شد از این نظر نیز گروههای مختلف با سابقه کاری متفاوت تفاوتی را نشان ندادند. باالترین نمره نگرش در گروه با سابقه کاری 5 تا 10 سال به دست آمد. در بررسی پرسشنامهها مشخص شد 73 درصد از نمونهها تمایل به کسب اطالعات بیشتر در زمینه اعتباربخشی را عنوان کردند. در جدول شماره 3 گزارش توصیفی میانگین نمره کل دانش و نگرش گروههای مدیران پرستاران و اداری به تفکیک آورده شده است. جدول) 1 (: مشخصات جمعیت شناختی شرکتکنندگان در مطالعه) n=92 ( نمره دانش نمره نگرش P_value P_value متغیر گروهبندی تعداد )درصد( میانگین میانگین 0/04 44/67 ± 6/92 39/4 ± 7/99 /052 29/51 ± 5/7 32/33 ± 8/09 )67/4(62 )32/6(30 سن 20 تا 40 41 تا 60 0/02 36/88 ± 7 45/33 ± 7/36 0/85 30/62 ± 7/67 30/35 ± 6/32 )29/3(27 )70/7(65 جنس مرد زن 37/41 ± 6/29 28/58 ± 5/97 زیر 5 24)26/08( 0/04 41/36 ± 8/44 0/45 30/68 ± 5/2 31/75 ± 6/22 )20/65(19 )13/04(12 سابقه کار 5 تا 10 11 تا 15 6/26 ر 36 37/1 ± 7/58 31/08 ± 7/87 15 به باال 37)40/21( جدول) 2 (: مقایسه میانگین نمره دانش و نگرش گروههای مدیران پرستاران و اداری در بیمارستانها با نمرات اعتباربخشی متفاوت P_value P_value متغير گروه تعداد)درصد( میانگین نمره دانش میانگین نمره نگرش 0/03 49/61 ± 6/12 38/22 ± 8/02 0/001 37/11 ± 3/14 32/94 ± 3/61 )48/3(15 )51/7(16 میانگین نمره گروه مدیران تعداد کل 3 1 نفر بیمارستان حائز رتبه قبلی بیمارستان افت کرده 0/06 41/82 ± 5/29 40/61 ± 4/98 0/001 31/22 ± 6/12 27/65 ± 3/69 )45/2(19 )54/8(23 میانگین نمره گروه پرستاران تعداد کل 42 نفر بیمارستان حائز رتبه قبلی بیمارستان افت کرده 0/07 36/22 ± 5/62 35/19 ± 4/82 0/08 24/09 ± 4/57 24/88 ± 5/62 )52/6(10 )47/4(9 میانگین نمره گروه اداری تعداد کل 23 نفر بیمارستان حائز رتبه قبلی بیمارستان افت کرده 13 فصلنامه مديريت پرستاري سال پنجم دوره پنجم شماره دوم تابستان 1395
تابنده صادقی و همکاران جدول) 3 (: گزارش توصیفی میانگین نمره کل دانش و نگرش گروههای مدیران پرستاران و کارکنان اداری متغير گروه تعداد )درصد( میانگین نمره دانش میانگین نمره نگرش 39/83 ± 7/8 34/48 ± 6/24 گروه مدیران 31)33/7( 39/57 ± 7/06 29/76 ± 5/61 )45/7(42 میانگین نمره شرکتکنندگان گروه پرستاری 35/94 ± 6/08 25/31 ± 5/77 گروه اداری 19)20/7( بحث درمطالعهحاضرمشخصگردیددانشمدیران درمورداعتباربخشی خوب ولی پرستاران و کارکنان اداری از دانش متوسطی برخوردارند. در بین این سه گروه به ترتیب مدیران پرستاران و کارکنان اداری دانش باالتری داشتند. این تفاوت معنیدار بین دانش مدیران با سایر کارکنان میتواند مربوط به گذراندن دورههای آموزشی اعتباربخشی مدیران باشد. شاید این موضوع بدیهی به نظر برسد که مدیران بایستی دانش و نگرش بهتری نسبت به اعتباربخشی داشته باشند ولی هدف اصلی این مطالعه مقایسه دیدگاه مدیران در بیمارستانها با درجات نمره اعتباربخشی متفاوت است. در مقایسه میانگین نمرات دانش و نگرش مدیران در بیمارستانهای مختلف مشخص شد مدیرانی که در بیمارستانهایی که حائز درجه پایینتری نسبت به قبل در اعتباربخشی شده بودند نمره پایینتری را گزارش کردند. و این در حالی است که در مقایسه میانگین نمره دانش برای پرستاران در بیمارستانهای ناموفق پایینتر از بیمارستانهای موفق بود. ولی نمرات نگرش پرستاران و دانش و نگرش کارکنان اداری در این دو بیمارستان تفاوت معنیداری باهم نداشت. همچنین در این مطالعه نگرش کلی مدیران نسبت به اعتباربخشی مثبت و نگرش پرستاران و کارکنان اداری نسبت به اعتباربخشی منفی به دست آمد. در این مطالعه میانگین امتیاز نگرش پرستاران و مدیران بسیار نزدیک به هم به دست آمد. ازآنجاییکه پرستاران بزرگترین گروه از تیم سالمت بوده و از گروههای مهم در اجرای اعتباربخشی برای هر بیمارستانی بهحساب میآیند پس توجه به دانش نگرش ایشان در پیادهسازی طرحهای مهم کشوری مثل اعتباربخشی بسیار حائز اهمیت است. دلیل احتمالی پایین بودن سطح دانش و نگرش منفی کارمندان اداری درگیر نکردن فعال خود در اجرای اعتباربخشی علیرغم نیاز به این ضرورت میباشد. اعتباربخشی تمام بخشهای درمانی اعم از سرپایی و بستری واحدهای پشتیبانی واحدهای اداری و مدیریت خدمات آموزشی و غیره را در برمیگیرد و الزم است تمامی کارکنان بیمارستان با مفهوم اعتباربخشی و بهویژه سنجههای مربوطه اطالع داشته باشند. در مطالعه حاضر 73 درصد از نمونهها تمایل به کسب اطالعات بیشتر در زمینه اعتباربخشی را عنوان کردند. در مطالعه اعظمی و همکاران) 17 ( نیز 85 درصد از شرکتکنندگان معتقد بودند که نیاز بسیار زیادی به گذراندن دورههای آموزشی در زمینه اعتباربخشی دارند که با مطالعه ما همخوانی دارد. با توجه به اینکه دو دوره اعتباربخشی در مراکز درمانی اجرا شده است انتظار میرفت در این مطالعه میانگین دانش و نگرش افراد در مورد اهداف اصول مفاهیم و استاندارهای اعتباربخشی بیشتر باشد که این چنین نبود. در مطالعه اعظمی و همکاران گزارش شد که 50 درصد شرکتکنندگان آشنایی کافی با مفاهیم اعتباربخشی ندارند و بیمارستانهای آنها آمادگی الزم را ازجمله منابع تعهد مدیران مهارت و دانش کارکنان برای اجرای اعتباربخشی را ندارند و نتیجهگیری کردند که اطالع از اهداف اصول مفاهیم و استانداردهای اعتباربخشی میتواند در افزایش تعهد مدیران و نیز افزایش مهارت و دانش کارکنان تأثیرگذار باشد) 17 (. اما این در حالی است که مطالعه حاضر زمانی انجام شد که یکسال از اجرای اعتباربخشی میگذشت و بیمارستانها در حال تدارک شرایط و آمادگی برای سال دوم اعتباربخشی بودند و انتظار میرفت که دانش و نگرش نسبت به این سیستم ارزشیابی تغییر کرده باشد. در مطالعه کریمی یکی از عوامل عدم موفقیت اعتباربخشی در بیمارستانهای ایران مقاومت کارکنان عنوان شده است) 11 ( که با مطالعه حاضر همخوانی دارد. در مقایسه میانگین نمره کل دانش برحسب ویژگیهای فردی تفاوت معنیداری در مورد متغیرهای سن و جنس و سابقه کار مشاهده نشد. جنسیت بر نمره نگرش کارکنان و مدیران بیمارستان تأثیرگذار بود و خانمها از نمره نگرش بهتری نسبت به آقایان برخوردار بودند دلیل احتمالی باالتر بودن نمره نگرش در خانمها در این مطالعه میتواند مربوط به دقت نظر بیشتر ایشان در مورد این مسأله باشد. در این مطالعه باالترین نمره نگرش در گروه با سابقه کاری 5 تا 10 سال به دست آمد. احتماال نیروهای با سابقه کار 14 فصلنامه مديريت پرستاري سال پنجم دوره پنجم شماره دوم تابستان 1395
دانش و نگرش مدیران و کارکنان بیمارستان به اعتباربخشی باالتر که تجربه بیشتری دارند و دستورالعملها و بخش نامههای متفاوت با طول عمر پایین را در طول زمان مشاهده کردهاند نگرش منفیتری نسبت به اعتباربخشی داشته و خوش بین به آینده آن نمیباشند. البته این موضوع در مطالعه کریمی و همکاران نیز عنوان شده است. در این مطالعه آمده است که اعتباربخشی به دلیل وجود سیستم نظارتی دقیق به آن نحوی که شایسته است اجرایی نشده است که این باعث بدبینی به این سیستم شده است) 11 ( از این رو ضروری به نظر میرسد که مسؤولین این امر توجه کافی به این مسأله داشته باشند که دوام اعتباربخشی نوین و در صورت ضرورت اصالح آن میتواند نقش مهمی در نگرش تمامی کارمندان در ردههای مختلف بیمارستانی داشته باشد. میتوان تأکید بیش از حد اعتباربخشی بر مستندسازی عدم توازن در امتیازدهی سنجهها عدم تناسب در امتیازدهی بخشهای مختلف بیمارستان )درمانی پشتیبانی و...( و نامفهوم بودن برخی از سنجهها را از دالیل عدم نگرش مثبت پرستاران و کارکنان اداری دانست. خوشبختانه وزارت بهداشت و درمان در آستانه سال دوم اعتباربخشی اصالحات مناسبی در پیش گرفته است و مطمئنأ ساالنه براساس تجربیات بدست آمده اصالحات صورت خواهد گرفت. اجرای اعتباربخشی در ایران نیاز به بسترسازی در این زمینه دارد. برای اجرای اعتباربخشی الزم است در سطح وسیع به گروههای اجرایی آموزش داده شود و شفافسازی اطالعات و تغییر نگرش کلی سازمان صورت گیرد. الزم به ذکر است اطالعات استخراجشده از این مطالعه در اختیار مدیران بیمارستانهای مذکور قرار گرفت و پس از آن در درخواست مجددی که به اداره اعتباربخشی وزارت خانه مبنی بر تکرار انجام اعتباربخشی داده شد بیمارستانهای که نمره پایینتری را کسب کرده بودند موفق به اخذ رتبه قبلی خود شدند. که این خود نشاندهنده اهمیت استفاده از اطالعات این تحقیق برای مدیران را بهروشنی نشان میدهد. آموزشهایی که در این بیمارستانها پس از نتایج این مطالعه داده شد احتماال میتواند یکی از دالیل موفقیت این بیمارستانها باشد. نتيجهگيري در این مطالعه مشخص شد که مدیران دانش مناسب و نگرش مثبتی نسبت به اعتباربخشی دارند. اگرچه دالیل فراوانی برای افت درجه اعتباربخشی بیمارستان میتوان متصور بود ولی اختالف امتیازهای دانش و نگرش مدیران بیمارستانهای حائز رتبه یک و دو نیز میتواند یکی از این مجموعه دالیل باشد.در مقابل علیرغم گذشت بیش از دو سال از شروع این نظام ارزشیابی در این مطالعه پرستاران و کارکنان اداری میزان دانش پایین و کارکنان اداری نگرش منفی را گزارش کردند. ازاینرو توجه به اطالعات این گروه از کارمندان برای موفقیت در امر اعتباربخشی ضروری به نظر میرسد. با توجه به نتایج حاصل از این بررسی الزم است فرهنگسازی مناسب میان مدیران و کارکنان مراکز بهمنظور تضمین پیادهسازی طرح اعتباربخشی صورت گیرد. اعتباربخشی میتواندبهعنوان نقشه راهنمایی برای مدیران بهمنظور دستیابی به سازمانی با نتایج متوازن ایمن و با کیفیت مورد استفاده قرار گیرد. اجرای نسخه اول اعتباربخشی ملی تجربیات ارزندهای برای مسؤوالن بیمارستانها فراهم نمود تا همراه با تجربیات جهانی نسخه جدید اعتباربخشی ملی ایران با رویکرد بیمار محوری و تمرکز بر ایمنی مراقبتها و کیفیت خدمات تشخیصی و درمانی تهیه گردد. برگزاری دورههای آموزشی برای افزایش سطح دانش افراد بخصوص کارکنان در زمینه اعتباربخشی ضروری به نظر میرسد. طبق نتایج بهدستآمده در این مطالعه پیشنهاد میشود برای اجراي بهتر اعتباربخشی به ابزار اجرایی این طرح یعنی همانا دانش و نگرش مدیران بیشازپیش توجه گردد.نظام اعتباربخشی شیوه نوین ارزشیابی بیمارستانها در کشورمان میباشد که پس از دو سال از اجرای آن با اصالحاتی راه خود را در پیش گرفته است. یکی از فاکتورهای اصلی در اجرای موفق و کسب نمره مناسب برای بیمارستانها داشتن نیروی انسانی با دانش مناسب و نگرش مثبت در تمامی ردهها اعم از مدیر کادر پرستاری وکارکنان اداری است. یافتههاي مطالعه حاضر در زمینه توجه بیشتر به آموزش کارکنان در تمامی ردهها و تالش در جهت تغییر نگرش ایشان میتواند راهنمایی برای متولیان بومی و کشوری اعتباربخشی باشد. گرچه مبحث اعتباربخشی بسیار مهم است ولی به علت نوپا بودن این ارزشیابی مطالعات دراین زمینه درکشورمحدودمیباشد لذا امیداست مطالعه ما برای پژوهشهای بعدی راهگشا باشد. محدودیتهای پژوهش با توجه به اینکه این اطالعات فقط از کارکنان بیمارستانهای دانشگاهی شهر رفسنجان جمعآوریشده است پس الزم است که در تعمیم نتایج احتیاط الزم به عمل آید. تشکر و قدرانی این طرح تحقیقاتی به شماره 20/167 و با کد اخالق IR.RUMS.REC.1394.54 در معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان مورد تأیید قرار گرفت. از کلیه کارکنان شرکتکننده در این مطالعه و همچنین حمایتکننده مالی این طرح که ما را در اجراي این مطالعه یاري رساندند کمال سپاسگزاري را داریم. 15 فصلنامه مديريت پرستاري سال پنجم دوره پنجم شماره دوم تابستان 1395
تابنده صادقی و همکاران References 1. Ameryoun A, Chaghary M, Tofighi S. The study of hospital accreditation procedure in selected countries and presentation of guidelines for IRAN. Quarterly Journal Teb vatazkiyeh. 2013;22(1):61-8. 2. Arah O, Custers T, Klazinga N. Updating the key dimensions of hospital performance: the move towards a theoretical framework. 2003. 3. Emami Razavi H, Mohaghegh M. Hospital Accreditation Standards. Tehran, Iran. Seda Publication. 2008. 4. Draucker CB. The critique of Heideggerian hermeneutical nursing research. Journal of Advanced Nursing. 1999;30(2):360-73. 5. Agrizzi D, Jaafaripooyan E, Akbarihaghighi F. Key Performance Indicators (KPIs) for healthcare accreditation system. 2010. 6. Raeisi A, Asefzadeh S, Yarmohammadiyan M. A comparative study of accreditation information models in Europe and America. Health Information Management. 2006;3(2):1-9. 7. Sack C, Scherag A, Lütkes P, Günther W, Jöckel K-H, Holtmann G. Is there an association between hospital accreditation and patient satisfaction with hospital care? A survey of 37 000 patients treated by 73 hospitals. International Journal for Quality in Health Care. 2011;23(3):278-83. 8. Buetow S, Wellingham J. Accreditation of general practices: challenges and lessons. Quality and Safety in Health Care. 2003;12(2):129-35. 9. Heuer AJ. Hospital accreditation and patient satisfaction: testing the relationship. Journal for healthcare quality. 2004;26(1):46-51. 10. Fong J, Marsh GM, Stokan LA, Sang W, Vinson C, Ruhl L. Hospital quality performance report: an application of composite scoring. American Journal of Medical Quality. 2008;23(4):287-95. 11. Karimi S, Gholipour K, Kordi A, Bahmanziari N, Shokri A. Impact Of Hospitals Accreditation On Service Delivery From The Perspective Views Of Experts: A Qualitative Study Journal of Payavard Salamat. 2013;7(4):337-53. 12. Schyve P. The evolution of external quality evaluation: observations from the Joint Commission on Accreditation of Healthcare Organizations. International Journal for Quality in Health Care. 2000;12(3):255-8. 13. Helbig M, Kahla-Witzsch H, Helbig S, Knecht R, Gstöttner W. nach DIN EN ISO 9001: 2000. HNO. 2006;54:922-8. 14. El-Jardali F, Jamal D, Dimassi H, Ammar W, Tchaghchaghian V. The impact of hospital accreditation on quality of care: perception of Lebanese nurses. International Journal for Quality in Health Care. 2008;20(5):363-71. 15. Casey M, Klingner J. HMOs serving rural areas: experiences with HMO accreditation and HEDIS reporting. Managed care quarterly. 1999;8(2):48-59. 16. Pomey M, Francois P, Contandriopoulos A, Tosh A, Bertrand D. Paradoxes of French accreditation. Quality and Safety in Health Care. 2005;14(1):51-5. 17. Azami S, Tabrizi JS, Abdollahi L, Yari Fard Kh, Kabiri N, Valizadeh S, et al. Knowledge and Attitude of Top Managers toward Accreditation; in Tabriz and Ardabil Teaching Hospitals. Journal of Health and Hygine journal. 2012;3(2). 18. Frank J, Chapman M. Preparing for accreditation. Techniques in Gastrointestinal Endoscopy. 2011;13:229-33. 19. Vatankhah S, Salemi A. A Study on Evaluation System of Hospitals Affiliated to Iran University of Medical Sciences Using Balance Score Cards, Tehran, Iran. Journal of Health Administration. 2010;12(38):49-58. 20. http://medcare.health.gov.ir/acn/hospitalevalu/lists/list4/allitems.aspx. 21. Younesi far M, Shahin A, Sanayeei A. Performance Evaluation of Sadoghi Hospital Based on «EFQM» Organizational Excellence Model Journal of Shahid Sadoughi University of Medical Sciences. 2013;21(1):37-44. 22. Haghdoost A. Do You Want to Gain a Profound Insight into Sample Size and Statistical Power. Iranian Journal of Epidemiology. 2009;5(1):57-63. 16 فصلنامه مديريت پرستاري سال پنجم دوره پنجم شماره دوم تابستان 1395
Assessment managers and hospital staff knowledge and attitude to accreditation Tabandeh Sadeghi, Najmeh Gholamhoseinni, Hadi Khoshab, Seyed Hamid Seyed Bagheri, Mehdi Karami, Esmat Nouhi, Sakineh Sabzevari Sadeghi T. Assistant Professor, Dept. of Pediatric Nursing, Nursing and Midwifery School; Non-Communicable Diseases Research Center, Rafsanjan University of Medical Sciences, Rafsanjan, Iran Gholamhoseinni N. MSc. School of Nursing and Midwifery, Rafsanjan University of Medical Sciences, Rafsanjan, Iran Khoshab H. PhD candidate in nursing, School of Nursing and Midwifery, Bam University of Medical Sciences, Bam, Iran Corresponding author: Seyed bagheri S. H. PhD candidate in nursing, Dept. of Pediatric Nursing, Nursing and Midwifery School; Non-Communicable Diseases Research Center, Rafsanjan University of Medical Sciences, Rafsanjan, Iran Address: hamidsiba@rums.ac.ir Karami M. Master of Public Mangement, Rafsanjan University of Medical Sciences, Rafsanjan, Iran Nouhi E. Associate Professor in Nursing, Razi School of Nursing and Midwifery, kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran Sabzevari S. Associate Professor in Nursing, Razi School of Nursing and Midwifery, kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran Nursing Management Quarterly Journal of Nursing Management Five Year, Vol 5, No 2, Summer 2016 Introduction: One of the hospital evaluation methods is the use of national accreditation standards that consideration to it causes Increasing both patient safety and quality of services. It is essential person s involved in accreditation have the necessary knowledge and attitude. Aim: This study was done to assess knowledge and attitudes of managers and employees of Rafsanjan Medical Sciences Hospitals about accreditation. Method: This is a cross-sectional study. Collecting data instrument was, Azami and colleagues modified questionnaire. Samples were 92 persons; managers and employees of Rafsanjan medical university of sciences hospitals that they had at least one year experience. Sampling method was stratified random sampling. Data analyzed with SPSS 16 and T-test and ANOVA test were used. Results: Most participants in this study were female nurses (45.7%) and administrative staff were the lowest (20.7%). The mean score of knowledge and attitude in hospitals managers which were successful in obtaining previous rating respectively were (37.11±3.14) and (49.61±6.12). And for failed hospitals in accreditation degree was (32.94±3.61) in knowledge and (38.22±8.02) in attitude. T-test showed significant difference between the scores of knowledge and attitudes of managers (P<0.05). The mean score of knowledge of nurses in successful and failed hospitals in accreditation degree was significant (P<0.05) and their attitude was non-significant (P>0.05). These results for hospital staff in successful and failed hospitals was no significant (P<0.05). Conclusion: In order to results, it is necessary that hospital managers improve staff attitude and knowledge about accreditation and its benefits. Also, make the right culture among managers and employees to ensure the accreditation scheme would be useful. Key words: attitudes, accreditation, hospital administrators, hospital medical staff, knowledge